Θεωρητική τοποθέτηση

Νίκη Ρουμπάνη

Το ζήτημα της Ειρήνης, οξύ μέσα στις πολύνεκρες και καταστροφικές συγκρούσεις του 21ου αιώνα, θέτει σήμερα την προστασία των παιδιών στο επίκεντρο. Εξετάζουμε το όραμα επιβίωσης ανθρώπων και πολιτισμού στην βάση της εκπαιδευτικής μεθοδολογίας και της παιδαγωγικής παρέμβασης. Περιλαμβάνονται δράσεις παρέμβασης που έχουν γίνει με φόντο τις μεγάλες μεταβολές των τελευταίων χρόνων, την αύξηση των βίαιων συγκρούσεων λόγω οικονομικο-κοινωνικών και θρησκευτικών αφορμών, την αναδιάρθρωση συμφερόντων και την μετακίνηση συνόρων αλλά και το δίκαιο που εφαρμόζεται στην καθημερινή και οικογενειακή ζωή.

Στην Ευρώπη αυξάνεται το αίσθημα ανασφάλειας με την εγκληματικότητα, ιδιαίτερα στις πόλεις, να ακολουθεί σταθερά ανοδική πορεία. Οι μειονοτικές ομάδες στοχοποιούνται και οι ακραίες επιθετικές και ρατσιστικές συμπεριφορές δείχνουν να προσελκύουν οπαδούς νεοναζιστικών απόψεων, κατά χιλιάδες με αποτέλεσμα μέσα στα σχολεία, να έχουμε εισβολή ακροδεξιών στοιχείων και επιθετικότητα..

Ο ορισμός της Ειρήνης διερευνάται, δεν θεωρείται δεδομένος. Συνήθως ορίζουμε τον Πόλεμο στις παραμέτρους μαχών και όπλων, ενώ ως Ειρήνη μπορεί να θεωρείται απλά ο ‘μη πόλεμος’, αντί για ένα περιβάλλον ουσιαστικής ασφάλειας και ανάπτυξης. Παράλληλα υπάρχει διαφορετική πραγματικότητα για τις γυναίκες και τους άνδρες, πράγμα που χρειάζεται να ληφθεί υπόψη. Η επίλυση κρίσεων διέπεται από μια οπτική κοινωνικού φύλου τόσο στη μεγάλη κλίμακα όσο και στην καθημερινή ζωή. Καθώς με ταχείς ρυθμούς σε πολλές περιοχές της γης, αυξάνεται το αίσθημα αδυναμίας του πολίτη απέναντι σε κέντρα αποφάσεων που συχνά παραμένουν αφανή, η συμβολή μας ως πολιτών στην Ειρήνη εμφανίζεται ως ουτοπία, κάτι που υπερβαίνει τις δυνάμεις μας και την προσωπική μας ευθύνη. Η βία δημιουργεί την έρημο των δικαιωμάτων, και συχνά ξεκινάει από το άμεσο οικογενειακό περιβάλλον.

Παράλληλα οι νέοι αποτελούν τον στόχο εκμεταλλευτών και των εγκληματικών συμφερόντων που βρίσκονται πίσω από αυτά. Η εκμετάλλευση των παιδιών και των νέων αποφέρει χρήματα σε σε ενήλικες συγγενείς, επιχειρηματίες εργοδότες, σωματέμπορους και σε πολιτικούς χειραγωγούς. Η δε υποδούλωση τους, ηθική και φυσική, αυξάνει και διαφοροποιείται με τη σημερινή, επιδεινούμενη, οικονομική κρίση, καθώς η ψαλίδα της φτώχειας ανοίγει. Από τα 20 εκατομμύρια θυμάτων σκλαβιάς και παράνομης διακίνησης παγκοσμίως, καταχρηστικής εργασίας, σεξουαλικής εκμετάλλευσης και πωλήσεων οργάνων, περισσότερα από τα μισά είναι ανήλικοι, σε αναλογία δύο κορίτσια προς ένα αγόρι.

Ειρηνευτική εκπαίδευση μπορεί να σημαίνει είτε κατασταλτικές μεθόδους δηλαδή μια διαδικασία υποταγής και χειραγώγησης στις τάξεις των ολιγαρχικών συμφερόντων ή να σημαίνει μια εκπαίδευση την οποία αναζητούν και οι κλασσικοί μεγάλοι παιδαγωγοί, βασιζόμενη στον διάλογο, στην υπεύθυνη κι ελεύθερη ζωή. Δεν βασίζεται σε βιβλιογραφία, αν και την χρησιμοποιεί για αναστοχασμό, αλλά σε πειραματισμό, με τη συμβολή ομάδων και ατόμων που συμμετείχαν σε δράσεις. Αφορά στην βελτίωση εκπαιδευτικών πρακτικών αλλά και των συνθηκών μέσα στις οποίες δρούμε ως εκπαιδευτικοί. Οι δράσεις περιλαμβάνουν συνεργασίες τοπικές και διεθνείς, με συνεργάτες από την Ευρώπη, τον Καναδά, το Βέλγιο, την περιοχή της πρώην Γιουγκοσλαβίας, την Κύπρο, την Αφρική, το Ισραήλ και τα Παλαιστινιακά εδάφη, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία διαχείρισης κρίσεων και ειρηνευτικής εκπαίδευσης από διάφορες χώρες.

Ο θετικός ρόλος της σχολικής εκπαίδευσης στη ζωή και την μάθηση, δεν είναι δεδομένος, αντίθετα τίθεται σε αμφισβήτηση:

• όταν γονείς και εκπαιδευτικοί ανταγωνίζονται χωρίς να συνεργάζονται, αποδίδοντας ευθύνες οι μεν στους δε κι αντίστροφα,
• όταν υπάρχει μια συμπεριφοριστική στόχευση κι αντιμετώπιση για να ‘διορθωθεί’ ο μαθητής, στόχευση που αποδίδει μόνο βραχυπρόθεσμα, αν αποδίδει,
• όταν πειθάρχηση και σκληρότητα, αντί για την αντιμετώπιση των προβλημάτων, είναι εκείνο που βιώνει και που θυμάται το παιδί, περισσότερο από την Ιστορία και την Αριθμητική, οπότε τα Ανθρώπινα Δικαιώματα των μαθητών μένουν κενό γράμμα.
• όταν στη δημιουργία των κανόνων μέσα στο σχολείο, τα μαθητικά συμβούλια δεν έχουν λόγο, ούτε υπάρχει στόχευση για τη δημιουργία ασφαλούς συμμετοχικού περιβάλλοντος, άρα διδάσκονται οι μαθητές συμπεριφορά υπηκόων, και όχι πολιτών.
• όταν δεν εξασφαλίζονται τα δικαιώματα των παιδιών, όπως το να ζουν την παιδική και εφηβική τους ηλικία χωρίς να κινδυνεύουν, να έχουν τα απαιτούμενα χρόνια στοιχειώδους εκπαίδευσης, να προστατεύονται από την οικογενειακή βία και ταπείνωση, να μεγαλώνουν χωρίς φόβο.

Η αντιμετώπιση δυσκολιών των σχέσεων μαθητών μεταξύ τους και των θεμάτων της ενδοσχολικής βίας, παραμένει κατά κανόνα περιορισμένη σε επίπεδο συμπεριφορών και όχι αιτίων. Οι αντιφάσεις των ενηλίκων, η ανασφάλεια, οι κοινωνικές συγκρούσεις και τα δεινά που περιβάλλουν τους νέους, δεν αποτελούν αντικείμενα συστηματικής διερεύνησης σε σχέση με τις προβληματικές νεανικές συμπεριφορές, συνεπώς οι αντιδράσεις και ο θυμός των παιδιών αντιμετωπίζονται τιμωρητικά.

Χρειάζεται πριν την καταγραφή της εμπειρίας των συμπεριφορών στο σχολείο, να θέσουμε τη διαμόρφωση των αξιών που υπερασπίζεται η κοινωνία μας σε μια αποδομητική περιγραφή, για να διαπιστωθεί κατά πόσο η ισότητα και η ασφάλεια που υπόσχονται οι διεθνείς συμβάσεις για την προστασία του παιδιού υπάρχει, και αν πράγματι ισχύει για όλους.

Αναγκασμένος να κινείται και να ωριμάζει μέσα σε ένα δίχτυ θεσμών, ο νέος της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και του διαδικτύου, το παιδί και ο έφηβος του 21^ου αιώνα, συχνά αντιμετωπίζεται ως ‘πρόβλημα’ , ως ένα άτομο με συμπεριφορές αντικοινωνικές, που προκύπτουν ξαφνικά και από μόνες τους. Έτσι, οι μαθητές ελέγχονται από όρια φόβου και ποινών και όχι από χτίσιμο εσωτερικών ορίων αυτοσεβασμού. Ο ανταγωνισμός και ο ατομισμός που προωθούνται από ενήλικες ως αξίες, τους εγκλωβίζουν σε αντιλήψεις συνεχούς ματαίωσης, αφού συγκρίνονται με βάση συμφέροντα έξω από την δική τους ανάπτυξη και στόχους. Οι επιλογές και τα δικαιώματα τους χάνονται. Προτείνονται λοιπόν παιδαγωγικές προσεγγίσεις για γνώση, εφαρμογή και στερέωση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Παράλληλα εξετάζουμε πως το φαινόμενο του ρατσισμού εκτρέφεται στο σχολείο. Μια εξουσιαστική εκπαιδευτική πολιτική εκτρέφει στερεότυπα ρατσισμού, χωρίζοντας τους μαθητές σε κατηγορίες. Οι μαθητές αιχμαλωτίζονται, είτε στη ενοχή είτε στην αποφυγή διαλόγου για επίλυση των διαφορών. Με το 80% των παραπόνων τους να μένουν χωρίς απάντηση και με επικέντρωση σε αίτια της δικής τους ευθύνης, (μαθητές κατηγορούμενοι για αγένεια, επιθετικότητα, απουσίες, ανυπακοή) χάνουμε την συνολική εικόνα, θεωρώντας τους ανήλικους υπεύθυνους της ενδοσχολικής βίας, την στιγμή που το σύστημα γύρω τους αποτυγχάνει να τους δώσει το νόημα που χρειάζονται, γνωστικά και ηθικά, για να κάνουν επιλογές και βήματα ειρηνικής και παραγωγικής συνύπαρξης.

Το περιεχόμενο των αναλυτικών προγραμμάτων χρειάζεται γενικά να επανεξεταστεί για να διαπιστωθεί κατά πόσο εμπεριέχει ουσιαστικές παραμέτρους σύνδεσης της γνώσης με τη ζωή και την καθημερινότητα. Εκείνο όμως που επιλέγεται ως διδακτέα ύλη, ως επίσημο περιεχόμενο της γνώσης , όσο κι αν βελτιώνεται, δεν είναι αρκετό.

Ο τρόπος διαχείρισης και επίλυσης των συγκρούσεων έχει ένα σημαντικό ρόλο στην έξοδο από κάθε κρίσιμη κατάσταση. Για να μην σβήσουν οι έννοιες των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, χρειάζεται το δίκαιο να μην υποκαθίσταται από διαδικασίες συναίνεσης. Η έννοια της ‘μεταβατικής δικαιοσύνης’ ή ‘επανορθωτικής δικαιοσύνης’, μετά από αδικίες, πολέμους αλλά και διαπροσωπικά πλήγματα κακοποίησης, αφορά την μορφή δικαιοσύνης η οποία εμπεριέχει τη μνήμη και την κάθαρση, προκειμένου να αναγνωριστούν και αποκατασταθούν οι αδικίες μέσα από τις παραδοχές ευθυνών. Από τη διεθνή εμπειρία αναζητούνται κάποια μοντέλα αποκατάστασης θυμάτων, χωρίς ρεβανσισμό αλλά και χωρίς να τηρούνται ίσες αποστάσεις από θύμα και θύτη όταν κακοποιούνται σοβαρά ή χάνουν τη ζωή τους άνθρωποι. Οι μαθητές χρειάζεται να συμμετέχουν στην δημιουργία ορίων συνύπαρξης, να διδάσκονται δεξιότητες ζωής και να συμμετέχουν ενεργά στην επίλυση προβλημάτων και συγκρούσεων στο σχολείο. Εξετάζεται με την ‘Διαμεσολάβηση Συνομηλίκων’, η εντός σχολείου αγωγή στην ‘μεταβατική δικαιοσύνη’, τη διαδικασία αναγνώρισης και διορθωτικών ενεργειών που γνωρίζοντας την στους μαθητές, τους επιτρέπουμε να μαθαίνουν τη συμμετοχή στον νομικό πολιτισμό και στην προστασία των ανθρώπων από την αδικία. Η υποταγή/παραίτηση από την δικαιοσύνη (το γνωστό εναλλακτικό της τιμωρίας ‘ας μη δίνουμε συνέχεια, συμφιλιωθείτε’) μπορεί ακόμα και να μας γοητεύει με την απλότητά της, είναι φαινομενικά λιγότερο εξαντλητική από τον αγώνα που εμπεριέχει την σύγκρουση με σκοπό να την μετεξελίξουμε και να υπερασπιστούμε δικαιώματα. Όμως μακροπρόθεσμα η υποταγή/παραίτηση σκοτώνει ηθικά και φυσικά. Μετατρέπει ακόμα και πολύ νέους ανθρώπους σε πλάσματα που νοσούν, συντηρώντας μίσος ή αυτολύπηση. Δεν διδάσκονται άλλο, δημιουργικό τρόπο επικοινωνίας ούτε τα θύματα, ούτε οι θύτες.

Σε μια προσπάθεια δημιουργίας μοντέλων, από την εκπαιδευτική εμπειρία και από την δοκιμή πειραματικών εργασιών, καταγράφονται δράσεις σε συνεργασία με Έλληνες εκπαιδευτικούς και μαθητές και με ομάδες εκπαιδευτικών, νέων και μαθητών από διαφορετικές χώρες. Ιδιαίτερο ρόλο παίζει η Τέχνη ως όχημα αποδόμησης αρνητικών στερεότυπων και δόμησης συνεργασίας ομάδων, σε πολλά επίπεδα. Η βιωματική άσκηση για δεξιότητες ζωής, εξετάζεται ως μορφωτικό και επιμορφωτικό εργαλείο για μαθητές και εκπαιδευτικούς. Τα εργαλεία- ασκήσεις που παρουσιάζονται έχουν δοκιμαστεί σε διαφορετικά περιβάλλοντα και συνθήκες για ώστε να διορθωθούν και να επιβεβαιωθεί η αποτελεσματικότητά τους. Η δόμηση συνομήλικων ομάδων (peergroups), μαθητών και εκπαιδευτών -ομάδων ανοιχτών, για μια συνεχή και εξωστρεφή αλληλέγγυα στήριξη- αποτελούν μια πορεία αναζήτησης με την χρήση αυτών των ασκήσεων-εργαλείων. Με αυτές τις ασκήσεις επιχειρείται να βρεθούν από τις ομάδες που δημιουργούνται, απαντήσεις για μια παιδαγωγική που θα προστατεύει τα παιδιά από τη βία και θα θεμελιώνει αξίες αλληλοσεβασμού, με αποκάλυψη και διαχείριση κοινών αναγκών, αλλά και της διαφορετικότητας τους, καθώς και επίλυσης των συγκρούσεων και των κρίσεων. Τα εργαλεία που προκύπτουν επιδιώκεται να μπορούν να ενταχθούν στην ύλη διαφορετικών μαθημάτων. Η ειρήνη και η ισότητα προτείνονται ως στόχος και ως πλαίσιο για τα ατομικά όνειρα του κάθε μαθητή αλλά και για να είναι σε θέση να εντάξει τον εαυτό του στην πορεία και στους αγώνες της γενιάς του. Στόχος είναι, αν και πολλά παιδιά σήμερα στη γη έχουν γνωρίσει μόνο την κρίση, τις συγκρούσεις και τον πόλεμο, να τολμήσουμε να οραματιστούμε μια μελλοντική εποχή ειρηνικής συνύπαρξης των ανθρώπων και των λαών της γης. «Από παιδείας άρχεσθαι», όπως λέει και το ρητό.

Σχετικές δράσεις, μεταξύ των πολλών που έχουν γίνει με διοργανωτική ευθύνη ή σημαντική συμβολή στη διοργάνωση από το ΕΔΓΕ. Ολοι οι συμμετέχοντες ήταν εθελοντές, χωρίς καμμία αμοιβή.

1. Εκπαίδευση για την ειρήνη και την Διαχείριση Συγκρούσεων- Νεανικό Φεστιβάλ ‘Εκεχειρία’, 2001 και 2003.

Ιστορικό, συμμετοχές, συνεργασίες και προεκτάσεις.

Η απόφαση για την δράση ήταν αποτέλεσμα πρότασης κατά το σεμινάριο επιμόρφωσης που μας έγινε στην έρημο Ναγκέβ του Ισραήλ,το 1999, τριών ανθρώπων, του Εγιάλ Μπλόχ, του Ηλία Ρουμπάνη και του Ρασίντ Λουνιτσί. Υποστηρίχτηκε με ενθουσιασμό από τον Άμος Νταβίντοβιτς. Ανέλαβε την υλοποίηση στην Ελλάδα το Ελληνικό Δίκτυο Γυναικών Ευρώπης και ξεκινήσαμε τις συναντήσεις όλων των συνεργατών (παράρτημα 2)

Μέθοδος του προγράμματος: Διαδραστική και διεπιστημονική.

Το πρόγραμμα αυτό επιδίωξε την ανάπτυξη ενός μοντέλου «Εκπαίδευσης Ειρήνης» για περιοχές συγκρούσεων ή περιοχές όπου απειλούνται διενέξεις για ιστορικούς λόγους. Η ομάδα στόχος ήταν παιδιά 11-12 ετών. Οι εξεταζόμενοι άξονες συγκρούσεων ήταν: α) ρατσισμός, β) εθνοτική διαμάχη γ) κοινωνικός αποκλεισμός λόγω καταγωγής, φύλου, θρησκευτικής πίστης ή αναπηρίας.

Ένας παιδαγωγός είναι απαραίτητο να παρατηρεί τους κοινωνικούς παράγοντες μέσα στους οποίους λειτουργεί, να αποφασίζει πως συνδέονται αυτοί με το δικό του πλαίσιο αναφοράς και δράσης, προσέχοντας ιδιαίτερα τους θεσμούς που είναι πλησιέστερα στο σημείο εστίασης της εκπαίδευσης το οποίο αυτός επεξεργάζεται,(οικονομικούς, οικογενειακούς, θρησκευτικούς, κ.α.). Χρειάζεται να συνδέσει τις παρατηρήσεις αυτές με ανάγκες, κενά, μεταξύ αυτού που υπάρχει κι αυτού που θα μπορούσε, ή ιδανικά θα έπρεπε να υπάρχει, σύμφωνα με μια διαδικασία δημιουργίας ενός παιδαγωγικού οράματος.

Βασικό συστατικό στοιχείο είναι η διαμόρφωση μικτών ομάδων, με παιδιά από ετερογενείς κοινότητες, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην από κοινού συνεργασία, αποδεσμευμένη από ατομικά ή και εθνικά στοιχεία ανταγωνισμού.

Παραθέτω εν συντομία σημεία από το δικό μου ‘εκπαιδευτικό εργαλείο’, τα καλλιτεχνικά και την αλληλουχία των προγραμμάτων μέσα από τα οποία έγινε ο σχδιασμός, η προαρμογή και η εφαρμογή των εκπαιδευτικών ασκήσεων για μη βίαιη επικοινωνία συναισθημάτων και αξιών, διαχείριση συγκρούσεων, πρόληψη ταπείνωσης, και ειρηνευτικής επικοινωνίας διαφορετικών και από συγκρουσιακά περιβάλλοντα μαθητών:

Οι στόχοι και σκοποί του καλλιτεχνικού προγράμματος.

Ως εργαλείο, η Τέχνη έχει πολύ μεγάλες δυνατότητες για να χτιστεί μέσα από δράσεις μη λεκτική και λεκτική επικοινωνία που στηρίζεται σε ενσυναίσθηση και διεύρυνση της συναισθηματικής νοημοσύνης.

Η εκπαίδευση των δασκάλων μέσα από καλλιτεχνικά δρώμενα περιλάμβανε το σχεδιασμό και επιμόρφωση σε δραστηριότητες που:

α) έδιναν έμφαση σε θέματα που αντανακλούσαν φιλοσοφικές ιδέες εκφραζόμενες στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία και τέχνη και που υποστηρίζουν διαχρονικές αξίες β) εστίαζαν σε ανάγκες των παιδιών από περιοχές με προβληματικό περιβάλλον και κυρίως στην ανάγκη να δημιουργηθούν θετικές εικόνες και πανανθρώπινες ανθρωπιστικές αξίες ώστε να τα ενδυναμώσουν, με τον πιο απλό κι ευχάριστο παιγνιώδη τρόπο, ξεπερνώντας τα γλωσσικά εμπόδια.

Το πρώτο Νεανικό Φεστιβάλ για την Ειρήνη «ΕΚΕΧΕΙΡΙΑ»,

Ολυμπία – Δελφοί, Ιούλιος 2001

Περιγραφή

Τα παιδιά τα υποδεχτήκαμε στις εγκαταστάσεις της Ολυμπίας. ΄Ήρθαν με αεροπλάνα της πολεμικής αεροπορίας συνοδευόμενα από υπεύθυνους δασκάλους, εκπροσώπους γονέων, νέους εθελοντές. Υπήρχαν εθελοντές γιατροί και νοσηλευτές καθώς και η ομάδα των γυμναστών που μαζί με τον JaimenMcMillanσχημάτιζαν την εκπαιδευτική ομάδα για το πένταθλο. Η αναλογία ενηλίκων με μαθητές ήταν ένας ενήλικος προς τρία παιδιά.

Δημιουργήθηκαν κοινές ομάδες προσομοίωσης με ονόματα από αρχαίες Ελληνικές Πόλεις- Κράτη (Σπάρτη, Αθήνα, Δελφοί, Κνωσσός, κλπ). Η τελετή άφιξης περιελάμβανε ένα τραγούδι και μια παρουσίαση από κάθε κοινότητα και το άναμμα ενός κεριού για κάθε μια από τις συμμετοχές που στο τέλος έσμιξαν σε ένα μεγάλο κεντρικό κερί και συνοδεύτηκε από τον Ολυμπιακό ύμνο- που όλοι είχαν μάθει από την πατρίδα τους.

Ενθουσιώδη υποδοχή είχε η ομάδα των Νοτιοαφρικανών αθλητών με μειωμένη όραση που θα έτρεχαν την απόσταση Ολυμπίας- Δελφών, σε ένα Μαραθώνιο Ειρήνης, συνοδευόμενοι από Έλληνες Ολυμπιονίκες. Το σχολείο τους , ένα σχολείο ανάπηρων παιδιών στη Ζούλουλαντ, είχε προετοιμάσει θαυμάσια τραγούδια, μεταξύ των οποίων και τον ύμνο κατά του απαρτχάϊντ που γνωρίζει κάθε Νοτιοαφρικανός. Μας λύπησε που τα παιδιά των Τουρκοκυπρίων δεν ήρθαν, διότι μετά από τόση προετοιμασία εμποδίστηκαν από το καθεστώς του Ντενκτας να συμμετέχουν και το κερί τους το άναψαν οι Ελληνοκύπριοι.

Μετά την τελετή άφιξης οι μαθητές περνούσαν την ημέρα τους μέσα στην ομάδα προσομοίωσης με καλλιτεχνικές κι αθλητικές δραστηριότητες και τα βράδυα επέστρεφαν στην ομάδα προέλευσης, της κοινότητάς τους.

Η περιγραφή κάποιων δραστηριοτήτων θα δείξει παρακάτω πως πετύχαμε ώστε τα παιδιά να εκφράσουν, να κατανοήσουν και να υποστηρίξουν κοινές αξίες παρά την διαφορετική τους προέλευση και τα γλωσσικά εμπόδια.Οι αθλητικές δραστηριότητες ήταν στην αρμοδιότητα του Τζαίμεν Μακμίλλαν και της ομάδας του, ‘Δυναμική Χώρου’. Ο Τζαίημεν είχε στείλει γυμναστές να προετοιμάσουν τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές στις κοινότητες που συμμετείχαν, έτσι ώστε να έχουν εξοικειωθεί οι μαθητές με το αρχαίο πένταθλο, σφαίρα, ακόντιο, πάλη, άλμα σε μήκος και σκυταλοδρομία. Ετοίμασε επίσης πολλές ασκήσεις για το χτίσιμο ομάδας και συνεργασίας χωρίς λεκτική επικοινωνία. Στίς εκπαιδεύσεις προετοιμασίας συμμετείχαν άτομα που είχαν κατανοήσει τον μη ανταγωνιστικό αθλητισμό, με στόχο ατομικής βελτίωσης και ομαδικής συνεργασίας, πού όλα τα παιδιά μπορούσαν να πάρουν μέρος. Για τον Μαραθώνιο από την Ολυμπία στους Δελφούς, οι προπονήσεις των Νοτιοαφρικανών είχαν γίνει από τον Ντ. Ταμπακίν, έμπορο που εθελοντικά προπονούσε τυφλά ή σχεδόν τυφλά παιδιά, συστηματικά, σε όποια πόλη ταξίδευε σε πελάτες του.

Οι καλλιτεχνικές δραστηριότητες έγιναν με την επιμέλεια της παρακάτω ομάδας:

• Νίκη Ρουμπάνη: συντονίστρια – ζωγράφος και καθηγήτρια καλλιτεχνικών.
• Θωμάς Οικονομάκος: σκηνογράφος.
• PatMcCarthy: εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας και εμπειρογνώμων στη διαχείριση συγκρούσεων με το θεατρικό παιχνίδι.
• NadaIgnatovicSavic: ψυχολόγος, εμπειρογνώμων στη διαχείριση συγκρούσεων και συντονίστρια δραστηριοτήτων επικοινωνίας.
• ArielaGoldman: καθηγήτρια κοινωνικών επιστημών.

Οι νεολαίοι που μας βοήθησαν ήταν φοιτητές και κάποιοι από αυτούς καθηγητές και ερχόντουσαν από όλες τις κοινότητες που συμμετείχαν. Είχαν ήδη εκπαιδευτεί και ο ρόλος τους ήταν να καταλάβουν τις δραστηριότητες και να τις εξηγούν στα παιδιά όσο έπαιζαν ρόλους στις «πόλεις-κράτη», Αθήνα, Σπάρτη, Ολυμπία κ.α. Εδώ η ομάδα είχε περισσότερο μη λεκτική επικοινωνία λόγω των πολλών γλωσσών που υπήρχαν.

Η πρώτη δραστηριότητα που προγραμμάτισε η NadaIgnatovic είχε στόχο να δώσει τη δυνατότητα στα παιδιά να εκφρασθούν εικαστικά, με το να γράψουν λέξεις ή να κάνουν σχέδια για τις σημαντικές αξίες (ισότητα, φιλία, ειρήνη, αγάπη, χαρά, δικαιοσύνη, κλπ) που τα ενδιέφεραν να υποστηριχθούν κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ. Ζωγράφιζαν όλοι, γύρω από μεγάλα κομμάτια χαρτί του μέτρου. Όπως έλεγε η Nada ο τρόπος για να «ξεμάθει» κανείς την επιθετική –ανταγωνιστική συμπεριφορά, είναι να θυμηθεί τις παγκόσμιες αξίες που προέρχονται από τις πανανθρώπινες ανάγκες για ασφάλεια και αποδοχή, με τις οποίες γεννιόμαστε οι άνθρωποι.

Η δεύτερη δραστηριότητα που σχεδιάστηκε από την υπογράφουσα και που διδάχθηκαν επίσης οι δάσκαλοι και νεολαίοι, είχε να κάνει με τη δημιουργία της «πόλης - κράτους». Ζητήθηκε από τα παιδιά να σχεδιάσουν ξεχωριστά σπίτια , ανθρώπους, δέντρα και ζώα και να τα τοποθετήσουν το ένα δίπλα στο άλλο με κόλλα πάνω σ’ ένα μεγάλο χαρτί με το όνομα της πόλης, όπως «ΟΛΥΜΠΙΑ» ή «ΘΗΒΑ». Έτσι η πόλη-κράτος τους έγινε μια εικαστική πραγματικότητα που όλα τα παιδιά «πολίτες» έφτιαξαν μαζί. Όταν τελείωσαν μπορούσαν να νοιώθουν περήφανα για την «πόλη» τους.Η τρίτη δραστηριότητα ήταν να αποφασίσουν ποιά σημαία, με ποιά σύμβολα θα είχε η πόλη τους. Έπρεπε να ζωγραφίσουν ανά δύο ή ξεχωριστά και μετά να αποφασίσουν σαν ομάδα ποιο έργο τους άρεσε περισσότερο ή να συνθέσουν ιδέες για να φτιάξουν μια νέα ζωγραφιά που θα ήταν το λάβαρο της πόλης. Οι σημαίες μετά ζωγραφίστηκαν πάνω σε πανί που μπορούσαν να μεταφέρουν στο χώρο των αγωνισμάτων. Αυτή η σημαία σε συνδυασμό με το χρώμα της κορδέλας του χιτώνα ήταν η ένδειξη της πόλης που ανήκαν.

Μερικές ομάδες παρουσίασαν μεγαλύτερη δυσκολία από άλλες για να αποφασίσουν αλλά ίσως αυτό να οφείλεται στην μικρότερη εμπειρία των νεολαίων-ομαδαρχών. Μερικοί νεολαίοι ενδιαφέρθηκαν περισσότερο για τη διαδικασία ενώ άλλοι πίεσαν για μια απόφαση όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Αυτό είναι ένα θέμα που μας απασχόλησε στην επόμενη διαδικασία εκπαίδευσης των νεολαίων.

Εδώ πρέπει να κάνω μια παρένθεση για να τονίσω πως η εκπαίδευση που προσφέρεται στους δασκάλους και στους νεολαίους θα επηρεάσει πολλά μελλοντικά προγράμματα και πολλούς ανθρώπους, καθότι οι δάσκαλοι και οι νεολαίοι είναι πολλαπλασιαστές στο χώρο της επίσημης αλλά και της εκτός σχολείου εκπαιδευτικής διαδικασίας. Έτσι όταν ανακαλύπτουμε ένα κενό ή μια δυσκολία που αφορά την μελλοντική τους εκπαίδευση προσέχουμε να μην το προσπερνάμε.

Μια τέταρτη δραστηριότητα είχε να κάνει με την αντίληψη των γραμμάτων. Φτιάξαμε γράμματα με το σώμα μας. Αυτό έδωσε στα παιδιά την ευκαιρία να παίξουν γύρω από το Αγγλικό αλφάβητο και να φωτογραφηθούν κατά την εξάσκηση αυτή. Παίζοντας αυτό το παιχνίδι δόθηκε ένα πρόσθετο ευεργέτημα στα δυσλεκτικά παιδιά και τα παιδιά με δυσκολίες στο διάβασμα, αλλά παράλληλα δόθηκε η ευκαιρία για φυσική επαφή που καλλιέργησε την άνεση μεταξύ όλων των παιδιών.

Εστίασαν στο να εφευρίσκουν μαζί πόζες που απέδιδαν το Α, το L, το W, το Τ κ.λ.π. κι έστειλαν έτσι μήνυμα φιλίας στην Τουρκοκυπριακή παρέα που δεν ήρθε γιατί το καθεστώς των κατεχομένων τους το απαγόρευσε. «Θα θέλαμε να ήσασταν κι εσείς εδώ» έγραψαν με αυτό τον τρόπο.

Καθώς τα παιδιά είχαν ήδη κάνει πολλά καλλιτεχνικά έργα πάνω στην αθλητισμό και τον Ολυμπισμό κατά τη διάρκεια του σχολικού τους έτους, δεν εργαστήκαμε πλέον γι αυτό το θέμα.

Χρειαζόταν να εστιάσουμε πάνω στη χαρά του να είμαστε μαζί άτομα από διαφορετικούς πολιτισμούς και καθώς είχαν ήδη περάσει πολλές ευχάριστες ώρες ζητήσαμε να φτιάξουν μια πολύ μεγάλη ζωγραφιά με θέμα «ΜΑΖΙ» με το να καθίσουν γύρω από ένα πολύ μακρύ χαρτί και οι διακόσιοι μαθητές, δουλεύοντας παράλληλα. Ζωγράφισαν οτιδήποτε μπορούσε να σημαίνει «ΜΑΖΙ» γι’ αυτά και έτσι είχαμε ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Σηκώσαμε το χαρτί και σταθήκαμε πίσω του για φωτογραφίες που θα τους στέλναμε.

Καθώς τα νέα που είχαμε από την Κύπρο ήταν ότι εκεί χιλιάδες άνθρωποι , τα παιδιά, οι γονείς, οι φίλοι τους, κι όλο το συνδικάτο των δασκάλων, διαδήλωναν στους δρόμους ενάντια στην απόφαση της απαγόρευσης, κάναμε κι εμείς μια μικρή παρέλαση πάνω-κάτω στη μεγάλη αίθουσα, για συμπαράσταση σαν ένα μικρό «συμβάν» που βιντεοσκοπήθηκε για να το στείλουμε στην Κύπρο.

Μια ακόμα δραστηριότητα που τα παιδιά απολαύσανε πολύ, ήταν το να φτιάχνουν κάρτες με διάφορα μηνύματα. Επίσης χρησιμοποιήσαμε τη δραστηριότητα σαν «γέφυρα» μεταξύ άλλων δραστηριοτήτων για εκείνα τα παιδιά που τελείωναν πολύ γρήγορα ό,τι έκαναν, έτσι ώστε να νοιώθουν δημιουργικά όσο περίμεναν και τους άλλους να τελειώσουν. Είχαμε πολλά χρωματιστά χαρτιά και όταν τελείωσαν όλες οι καλλιτεχνικές εργασίες και τις εκθέσαμε, κρεμάσαμε μαζί και τις καρτούλες σε μεγάλες «ουρές» και είχαμε ένα πολύ χαρούμενο αποτέλεσμα.

Η τελευταία μέρα του φεστιβάλ έδωσε την ευκαιρία στα παιδιά να γράψουν και να σχεδιάσουν αφιερώσεις το ένα πάνω στο ρούχο του άλλου, έτσι ώστε να έχουν κάποιο σουβενίρ από τους φίλους τους. Αυτή ήταν μια ελεύθερη δραστηριότητα που τους άρεσε γιατί βρήκαν τον αποχαιρετισμό μια πολύ οδυνηρή εμπειρία. Κι ήθελαν αναμνηστικά από τους νέους τους φίλους.

Τελικά πρέπει να αναφερθεί ότι η δουλειά που παρουσιάστηκε στην έκθεση, έδειξε πως τα παιδιά πράγματι μοιράζονται πολλά σύμβολα και οράματα κι αυτό έγινε φανερό και σ’ αυτά τα ίδια καθώς το εκφράσαν με χαρά και αθωότητα.

Όλοι εμείς οι ενήλικες νοιώθαμε ευγνωμοσύνη γι αυτό το «λουτρό» καλής θέλησης και ετοιμότητας να συγχωρέσει κανείς, ν’ αγαπήσει και να μοιραστεί, που όλα τα παιδιά μας έδωσαν.

Οι στόχοι του αθλητικού προγράμματος

Τα πέντε αθλήματα του Πένταθλου σχημάτιζαν ένα πλήρες ολιστικό πρόγραμμα εκπαίδευσης του σώματος, της ψυχής και του πνεύματος. Τα αθλήματα αυτά, ειδικά προσαρμοσμένα για παιδιά από τον MacMillan, χρησιμοποιήθηκαν στο αθλητικό μέρος του προγράμματος.

Τις τρεις πρώτες μέρες του Φεστιβάλ, τόσο τα παιδιά όσο και οι ενήλικες έτυχαν κοινής εκπαίδευσης στο Πένταθλο καθώς και στις δραστηριότητες Τέχνης. Κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων και καθ’ όλη τη διάρκεια του Φεστιβάλ τα παιδιά διαμοιράστηκαν σε ομάδες, η κάθε μια από τις οποίες είχε το όνομα μιας ελληνικής πόλης και περιλάμβανε παιδιά από όλες τις κοινότητες. Η ίδια πρακτική ακολουθήθηκε και για τους ενήλικες υπεύθυνους των ομάδων. Έπαιξαν επικοινωνιακά παιχνίδια που βοηθούν στη διεύρυνση της αντίληψης πέρα από τις ατομικές εθνικές και άλλες ιδιαιτερότητες. Προπονήθηκαν μαζί στο πένταθλο και μοιράστηκαν διάφορες ψυχαγωγικές δραστηριότητες.

Την 4^η μέρα διεξήχθησαν τα αγωνίσματα του Πεντάθλου. Τα παιδιά συμμετείχαν εκπροσωπώντας όχι την κοινότητά τους, αλλά την πολυπολιτισμική τους ομάδα. Σε καμιά περίπτωση δεν αξιολογήθηκαν συγκριτικά με κάποιο άλλο παιδί ή ομάδα, αλλά σε σχέση με την επίδοσή τους των προηγούμενων ημερών.

Μετά ταξιδέψαμε προς τους Δελφούς.Την προτελευταία μέρα του Φεστιβάλ έγινε η τελετή λήξης του, στο Αρχαίο Θέατρο των Δελφών, στη διάρκεια της οποίας επιδόθηκαν μετάλλια σε όλους τους συμμετέχοντες. Η φοβερή είδηση του θανάτου ενός Παλαιστίνιου δασκάλου στη Βηθλεέμ από ρουκέττα, σημάδεψε την τελευταία μας μέρα. Θρηνήσαμε με τους Παλαιστίνιους και τους Ισραηλινούς τον χαμό του.

Αυτό ήταν η ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου και η αρχή του δεύτερου. Μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου φεστιβάλ, έγιναν τοπικές δράσεις σε όλες τις κοινότητες που συμμετείχαν.

Αξιολογήσεις: Υπήρχε συνεχής αξιολόγηση αλλά ζητήθηκε από τα σχολεία και τους εκπαιδευτικούς να συντάξουν εκθέσεις στη διάρκεια της επόμενης περιόδου, έτσι ώστε να έχουμε μια εικόνα από τις συνέπειες και να μπορούμε να βελτιώσουμε τις πρακτικές μας.

Η έκθεση-αξιολόγηση που ακολουθεί έχει σταλεί από το σχολείο για παιδιά με αναπηρίες όρασης και κινητικές αναπηρίες, στην Ζούλουλαντ της Νοτίου Αφρικής, μετά την συμμετοχή παιδιών με πολύ μειωμένη όραση στο πρόγραμμα, ως Μαραθωνοδρόμων.   Η συμμετοχή τους είχε εξαιρετική επιτυχία. Οι εκπαιδευτικοί βρήκαν πως όχι μόνο τα ίδια τα παιδιά αλλά και το σχολείο συνολικά ωφελήθηκε.

Παραθέτω μερικές από τις αξιολογήσεις που εστάλησαν και δημοσιεύτηκαν στην ιστοσελίδα . Η πρώτη είναι από το σχολείο των ανάπηρων παιδιών στην Νότια Αφρική.

Νότια Αφρική. Αναφορά από το σχολείο τους, σε σχέση με τους μαθητές που συμμετείχαν στο Φεστιβάλ Ειρήνης στην Ολυμπία, στην Ελλάδα, το 2001.

Οκτώ παιδιά από το σχολείο Ethembeni για Σωματικά Ανάπηρους Και Για Άτομα με Ελαττωματική Όραση, πήραν μέρος στην Μαραθώνιο σκυταλοδρομία 240 χιλιομέτρων από την Ολυμπία στους Δελφούς, τον Ιούλιο του 2001.

Μετά την υπέροχη αυτή εμπειρία οι εκπαιδευτικοί που συνεργάστηκαν με αυτά τα παιδιάπρόσεξαν μια τεράστια αλλαγή στην συμπεριφορά τους και στην αντίληψή τους για τη ζωή ως άτομα με αναπηρία. Άρχισαν να δείχνουν μια θετική αντίληψη της ζωής συνολικά, με αποτέλεσμα καλά αποτελέσματα για όλους στο τέλος του χρόνου. Αν και μερικοί από αυτούς δεν είναι πλέον στο Ethembeni, λόγω του ότι το σχολείο δεν έχει το 12^ο επίπεδο , ‘εχουμε πάρει καλές εκθέσεις για τα παιδιά από τα διάφορα σχολεία που βρίσκονται.

Ένα γενικό αίσθημα από όλους και αυτό που θεωρούν σημαντικότερο από όσα έμαθαν είναι:

Αν και ανάπηροι, είναι τυχεροί να ζουν σε μια χώρα που οι άνθρωποι ζουν σε ειρήνη και, αν και υποφέρουν από αναπηρία, δεν υπάρχουν περιορισμοί αλλά όλα εξαρτώνται από την θετική σκέψη.

1. N. Ν. πέρασε στο Grade 8 και είναι τώρα στοtKwa-ZamokuhleSpecialSchool στην περιοχή Transkei συνεχίζοντας τις σπουδές του..
2. B. Sh. επίσης πέρασε κι έχει φύγει να συνεχίσει στο Grade 9 στο Kwa-ZamokuhleSpecialSchool.
3. M. M., επίσης πέρασε στο Grade 9 και είναι στο KwazamokuhleSpecialSchool.
4. S. M., επίσηςπέρασεστο Grade 9στο Open Air School for the Disabled.
5. Z. M., επίσηςέφυγεκαικάνειτο Grade 9 στο KwaZamokuhle Special School.
6. Α.l S.,πέρασεκαικάνειτο Grade 9στο Philadelfia School for the Disabled.
7. Z. M., είναι ακόμα στο Ethembeni και κάνει το Grade 7. Προτάθηκε ως πρόεδρος μαθητών για 2002. Πρόσφατα συμμετείχε ως εκπρόσωπος στο KZNProvince στο στο ΝοτιοΑφρικανικό Πρωτάθλημα όπου απέκτησε Αργυρό Μετάλλιο στα 200μ.

Το Ethembeni προσέλαβε ως βοηθό επιστάτη τον απόφοιτο SmangaNkosi. Κι αυτός πήρε μέρος στο KZNProvince στο ΝοτιοΑφρικανικό Πρωτάθλημα όπου κέρδισε Χρυσό Μετάλλιο στα 100 μέτρα , και Αργυρό στα 200μ.

Για να συμπεράνουμε εν συντομία, είμαστε πολύ ευχαριστημένοι από την πρόοδο των παιδιών ως τώρα. Ιδιαίτερες ευχαριστίες στους διοργανωτές του Φεστιβάλ Ειρήνης για την θαυμάσια ευκαιρία που δόσανε στα παιδιά αυτά για να αποδείξουν πως παρά τις αντιξοότητες που αντιμετωπίζουν στη ζωή, αξίζουν πολλά και μπορούν να παίξουν ένα σημαντικό ρόλο στη ζωή των ανθρώπων γύρω τους.

--------------------------------------------------------------------------------------------

Τον Αύγουστο και Σεπτέμβριο του 2001, βρέθηκα στην Νότιο Αφρική εκπροσωπώντας το Ευρωπαϊκό Αντιρατσιστικό Δίκτυο στο Διεθνές Συνέδριο Κατά του Ρατσισμού και είχα την ευκαιρία να επισκεφτώ το σχολείο Ετεμπένι και να βιντεοσκοπήσω τον χώρο και τις δράσεις των εκπαιδευτικών.

Σε χώρους ισόγειους, ειδικά δημιουργημένα για παιδιά με προβλήματα όρασης και κινητικότητας, κτίρια ευχάριστα και άνετα, στεγάζονται οι αίθουσες διδασκαλίας, τα εργαστήρια υφάσματος, ξύλου, δέρματος. Στεγάζεται επίσης το οικοτροφείο καθώς και οι άνετες αίθουσες του προσωπικού. Επίσης εκεί βρίσκονται χωράφια με βιολογικές καλλιέργειες, ανθοκομείο, μονάδα πουλερικών, όλα συντηρούμενα από τους δάσκαλους και τους μαθητές. Οι εκπαιδευτικοί ευγενικοί, συνεργάσιμοι, πολύ φιλικοί, δείχνουν με κάθε τρόπο την αγάπη και το ενδιαφέρον τους για τα παιδιά 4-18 ετών.

Μαζί με την θερμή υποδοχή, αυτό που υπήρξε πολύ συγκινητικό, ήταν η τοποθέτηση σε κεντρικό σημείο του σχολείου όλων των ‘σουβενίρ’, του φεστιβάλ ‘Εκεχειρία’. Το υψηλό επίπεδο της εργασίας των εκπαιδευτικών και το κλίμα ασφάλειας και στοργής στο σχολείο αυτό, μου άφησε πολύ βαθιά εντύπωση. Αρκετές από τις ιδέες που βρίσκονται στην συγκεκριμένη πρόταση προς εκπαιδευτικούς για την αντιμετώπιση της οικογενειακής κακοποίησης των παιδιών στο υλικό αυτής της παρούσας έρευνας, προέρχονται από φυλλάδιο αυτού του σχολείου.

Δράσεις,   που μεσολάβησαν μέχρι το δεύτερο Φεστιβάλ:

Αναφορά: Περίληψη Δράσεων

Τα παιδιά ξαναζωντανεύουν την αρχαία Ελληνική ανακωχή, την Εκεχειρία, ως μέσο για μια βιώσιμη εσωτερική ειρήνη.

Αυτές οι δραστηριότητες γίνονται σε όλες τις χώρες που συμμετέχουν και έχουν ως πρότυπο το πρώτο φεστιβάλ στην Ολυμπία και τους Δελφούς ,στην Ελλάδα το 2001.

Ελλάδα: Γίνονται εργαστήρια και ομιλίες για χιλιάδες εκπαιδευτικούς Φυσικής Αγωγής, διευθυντές και πρωτοβουλία παίρνουν η Υφυπουργός Παιδείας Ελένη Κούρκουλα και συντονίζει η Νίκη Ρουμπάνη με την ομάδα της ‘Εκεχειρίας’ από το γραφείο στην Αθήνα.

Ισραήλ: Το Εβραϊκό Αραβικό πρόγραμμα που είναι αδελφοποίηση σχολείων το οποίο ήταν και η αφετηρία της έμπνευσης για το φεστιβάλ, συνεχίζει χωρίς διακοπή τις εβδομαδιαίες συναντήσεις από το 1997. Ένα φεστιβάλ λαμβάνει χώρα κάθε άνοιξη.

Τουρκοκυπριακή κοινότητα: Συνεχίζει η απαγόρευση από πλευράς του καθεστώτος, της συμμετοχής σε δράσεις με Ελληνοκυπρίους, με αποτέλεσμα να συμμετέχουν εκπαιδευτές με τα παιδιά που άρχισαν στο 1^ο φεστιβάλ του 2001.

Ελληνοκυπριακή κοινότητα: 45 δάσκαλοι συμμετέχουν σε ένα μεγάλο πρόγραμμα κάτω από το Κυπριακό Υπουργείο Παιδείας.

Κοινό Ελληνοτουρκικό πρόγραμμα- Φεστιβάλ έγινε στην ουδέτερη ζώνη, στα μέσα Ιουνίου.

Κόσοβο: Τηλεοπτικές εκπομπές από το 1^ο φεστιβάλ βγήκαν στον αέρα δέκα συνεχόμενες Κυριακές. Άλλες δράσεις περιλαμβάνουν: Φεστιβάλ με παιδιά με αναπηρία

Σερβοαλβανικό φεστιβάλ

Βελιγράδι :Έχοντας περάσει στο επίσημο σχολικό πρόγραμμα ένα Φεστιβάλ Εκεχειρία έγινε μεταξύ Σέρβων και μειονοτικών σχολείων (κυρίως από τον πληθυσμό των Ρομά)

Γαλλία: Ένα ετήσιο πολυεθνικό φεστιβάλ στη Maubeuge συνεχίζεται. Έγιναν τρία ως τώρα.

ΗΠΑ –Με την ονομασία OlymPeace μέσα από τους SpecialDynamics, συνεχίζει μια παράδοση 18 ετών της προσφοράς μη ανταγωνιστικής άθλησης. Εκθέσεις φωτογραφίας έγιναν σε πολλά μέρη του κόσμου και στη Νέα Υόρκη στις 22 Μάη 2003.

2. 2^ο Φεστιβάλ στους Δελφούς- συμμετοχή 250 παιδιών και 150 εκπαιδευτικών και νέων

Απολογιστικές αξιολογήσεις.

Ελληνοκυπριακή αντιπροσωπεία

Λευκωσία 2 Σεπτεμβρίου 2003                        

‘Αγαπητή κυρία Ρουμπάνη,

Παρακαλώ δεχθείτε τις ειλικρινείς ευχαριστίες της ελληνοκυπριακής κοινότητας για την ευκαιρία που μας δώσατε να συμμετάσχουμε στο πρόγραμμα Olympeace. Επιτρέψτε μας ακόμα να σας ενημερώσουμε, μέσω αυτής της επιστολής , για την επίδρασή του στα παιδιά και τους ενήλικες της ελληνοκυπριακής αντιπροσωπείας.

Πιο συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ τα παιδιά βίωσαν στην πράξη και στο μέγιστο βαθμό τις αρχαίες ελληνικές ιδέες του ολυμπισμού και της εκεχειρίας.

Έπειτα ,μέσα από τις ποικίλες προσφερόμενες δραστηριότητες του φεστιβάλ, παιδιά προερχόμενα από διαφορετικές κοινότητες γνωρίστηκαν μεταξύ τους , υπερπηδώντας τα φράγματα που δημιουργεί η γλώσσα, και αντάλλαξαν κατασκευές, ζωγραφιές, συναισθήματα και πολιτιστικά στοιχεία.

Όσον αφορά στη δική μας κοινότητα , τα παιδιά μας ήρθαν για πρώτη φορά σε επαφή με παιδιά της τουρκοκυπριακής κοινότητας . Κατά τη διάρκεια αυτής της επαφής τα παιδιά αντάλλαξαν κανόνες κοινών παραδοσιακών παιχνιδιών , έμαθαν και τραγούδησαν παραδοσιακά κυπριακά τραγούδια και συνεργάστηκαν μαζί στα αγωνίσματα.

Μέσα από τις παραπάνω δραστηριότητες επιτεύχθηκε ο απώτερος μας στόχος που ήταν η συνειδητοποίηση από μέρους των παιδιών του γεγονότος ότι αυτός που θεωρούμε εχθρό δεν είναι τελικά και τόσο διαφορετικός –παράξενος, αλλά είναι ένα άτομο με το οποίο μπορούν να μοιραστούν οράματα ,στόχους κι εμπειρίες.

Όσον αφορά τα ενήλικα μέλη της αποστολής , κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ, είχαν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με συναδέλφους τους από άλλες κοινότητες και να ανταλλάξουν ιδέες για εφαρμογή προγραμμάτων ειρήνης μεταξύ των κοινοτήτων.

Ειδικότερα , και σε συνεργασία με την τουρκοκυπριακή κοινότητα,   αποφασίσαμε μια σειρά δικοινοτικών προγραμμάτων σαν συνέχεια του Olympeace.

Το πιο βραχυπρόθεσμο σχέδιο είναι αυτό της δημιουργίας ενός βιβλίου με ποιήματα των παιδιών, στηριγμένα στα συναισθήματα που βίωσαν στο φεστιβάλ. Το βιβλίο θα αποσταλεί σε όλα τα σχολεία της Κύπρου (ελεύθερης και κατεχόμενης).

Επιτρέψτε μας ακόμη να ενημερώσουμε για το τι συνέβη μετά την επιστροφή μας στην Κύπρο. Καταρχάς αντιμετωπίσαμε ένα πλήθος αγωνιωδών ερωτήσεων από τα παιδιά και τους γονείς τους για το πότε θα λάβει χώρα το επόμενο Olympeace. Αφού απαντήθηκαν αυτές οι ερωτήσεις, στη συνέχεια αντιμετωπίσαμε την πρόκληση να διοργανώσουμε ένα μικρό φεστιβάλ, ώστε να ικανοποιήσουμε την απαίτηση των παιδιών να ξαναδούν τους τουρκοκύπριους φίλους τους !!!

Κλείνω την επιστολή μου με τα λόγια του Νικόλα, μαθητή της Ε τάξης; «Νόμιζα ότι το Olympeace θα είναι η πραγματικότητά μου από δω και στο εξής...Τι κρίμα που τελείωσε...»

Με τα λόγια του Νικόλα, με τα οποία συμφωνούμε όλοι , σας αποχαιρετούμε και σας ευχαριστούμε για ακόμη μια φορά.

Με τιμή

Πέτρου Πετρούλα

Τσαούσης Δημήτρης

Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου

Ναντίν Χομσή

Γεωργία Μαλλοτίδου’

Αθήνα- Μετά την ολοκλήρωση της δεύτερης δράσης Olympeace-‘Εκεχειρία’.

Μετά το πέρας των δράσεων, την παιδαγωγική προσέγγιση επεξεργαστήκαμε και προβάλλαμε με την συνεργασία της Ένωσης Καθηγητών Καλλιτεχνικών Μαθημάτων, με σεμινάρια σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Επίσης δεχθήκαμε προσκλήσεις από μεγάλο αριθμό εκπαιδευτικών για πειραματικές επιμορφώσεις σε σχολεία με την συμμετοχή επιστημονικών οργανώσεων, διευθυντών και εκπαιδευτικών διαφόρων ειδικοτήτων, ιδιαίτερα της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών και των εκπαιδευτικών Φυσικής Αγωγής.

Σε συνεργασία με την μη κερδοσκοπική οργάνωση ‘Ανοιχτοί Ορίζοντες, με πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας και με υλικό για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα από το Συμβούλιο της Ευρώπης οι επιμορφωτές του Δικτύου Γυναικών Ευρώπης. εκπαιδεύσαμε τους γυμναστές της Ολυμπιακής Παιδείας, έτσι ώστε να έχουν στην διάθεσή τους οι εκπαιδευτικοί άμεσα παιδαγωγικά εργαλεία για το χτίσιμο ομαδικού πνεύματος, αλληλεγγύης, αποδοχής της διαφορετικότητας και διαχείρισης συγκρούσεων. Εκπαιδευτικοί της Ολυμπιακής Παιδείας και των Καλλιτεχνικών καθώς και μέλη της ΑΚΤ ΑΠ έγιναν μέλη της Ελληνικής Ομάδας του Προγράμματος και αφού πήραν μέρος στο δεύτερο φεστιβάλ, συνέχισαν με δραστηριότητες σε σχολεία καθ’ όλη την διάρκεια του Ακαδημαϊκού έτους 2003-2004.

Συνέπεια δευτερογενής του προγράμματος είναι κι εκτεταμένα προγράμματα τα οποία ως Ευρωπαίοι εκπαιδευτές αναλάβαμε να εφαρμόσουμε στην Κύπρο (CivilSocietyprograms) σε Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους εκπαιδευτικούς, από το 2002, με αντικείμενο τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και την εκπαίδευση στην Διαχείριση Συγκρούσεων. Με Κύπριους εκπαιδευτικούς όπως την Πετρούλα Πέτρου, στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, είχαμε ήδη συνεργαστεί με βάση διακοινωτικές επαφές κάτω από την αιγίδα του ΟΗΕ, κάτι ιδιαίτερα δύσκολο εκείνη την εποχή που γεωγραφικά δεν επικοινωνούσαν καθόλου οι δύο κοινότητες. Το Δίκτυο Γυναικών Ευρώπης εργάστηκε προσκαλώντας κι άλλους Ευρωπαίους εκπαιδευτικούς σε συνεργασία με το HumanRightsEducation για να μπορέσουν να επικοινωνήσουν και να γνωριστούν Κύπριοι δάσκαλοι και καθηγητές και να χτίσουν ένα όραμα ειρήνης και συνύπαρξης για τους μαθητές τους, σε όποια κοινότητα κι αν ζουν κι εργάζονται. Στην Κύπρο έχουν γίνει με συμμετοχή μας ένα ετήσιο πρόγραμμα και ακόμα οκτώ σεμινάρια διαχείρισης συγκρούσεων, σε εκπαιδευτικούς, γονείς κι ακτιβιστές. Επίσης Κύπριοι εκπαιδευτικοί έχουν προσκληθεί σε δύο επιμορφώσεις επιμορφωτών στη Ελλάδα, πέρα από τις εκπαιδεύσεις του Νεανικού Φεστιβάλ ‘Εκεχειρία’.

Επίσης το Δίκτυο Γυναικών Ευρώπης μαζί με την ομάδα νέων ‘ΟΡΑΜΑ’ με έδρα το Λονδίνο, δημιούργησαν δίκτυο εκπαίδευσης εκπαιδευτών για την Ειρήνη και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα με βασικό εργαλείο την Τέχνη, με πρώτο σεμινάριο επιμόρφωσης κι ανταλλαγής τον Απρίλιο του 2004 στην Αθήνα και δεύτερο τον Ιούλιο του 2004, στην Σαντορίνη, με συμμετοχή από πέντε χώρες.

Στόχος των διοργανωτών του Νεανικού Φεστιβάλ ‘Εκεχειρία ‘ που στην Αγγλική Γλώσσα μετονομάστηκε ‘Olympeace’ ή ‘AllinPeace’, ήταν το να ωφεληθούν όλες οι εκπαιδευτικές κοινότητες από την παραγόμενη τεχνογνωσία.

3. Δράση επιμόρφωσης Γυμναστών: Το Διαδραστικό Επιμορφωτικό Σεμινάριο των εκπαιδευτικών   Ολυμπιακής Παιδείας                                    

Στόχοι Σεμιναρίου

• Προσέγγιση των ιδεωδών Εκεχειρίας Ειρήνης και Συνεργασίας του Ολυμπιακού πνεύματος
• Γνωριμία με το υλικό του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στα σχολεία
• Διεύρυνση των εκπαιδευτικών μεθόδων για την εισαγωγή της παραμέτρου των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων,και Δεξιοτήτων Ζωής(LifeSkills)
• Αντίληψη του Πολιτισμού ως έργο καθημερινότητας

Πρόγραμμα Εργασιών σχετικά με τα Βιωματικά Εργαστήρια

Η 6μελής ομάδα εκπαιδευτών από το EuropeanNetworkofWomen συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν για το σχεδιασμό των Βιωματικών Εργαστηριών (σκοποί, περιεχόμενο, μεθοδολογία).

Ο οργανωτής του Προγράμματος «OpenHorizons» και οι εταίροι των σεμιναρίων «EuropeanNetworkofWomen», «Κέντρο DRAMATHERAPY- ΑΙΩΝ» (συνολικά 12 εκπαιδευτές) συνεργάστηκαν περαιτέρω για το σχεδιασμό των Βιωματικών Εργαστηριών (χρονοδιαγράμματα, σκοποί, περιεχόμενο, μεθοδολογία, μέσα). Όλα τα θέματα των σεμιναρίων τα επεξεργάστηκαν διαδραστικά μεταξύ τους οι 12 εκπαιδευτές με τη μορφή Βιωματικών Εργαστηρίων (αλληλοδιδακτική) και εμπλουτίστηκαν ανάλογα.

Τρίτη, 18 Ιουνίου 2002, ώρα 10.00 – 21.00 και Τετάρτη, 19 Ιουνίου 2002, ώρα 10.00 – 21.00.

Διεξαγωγή των Βιωματικών Εργαστηρίων (InteractiveWorkshops). Οι εκπαιδευόμενοι συμμετείχαν σε δύο τρίωρα Βιωματικά Εργαστήρια σε έξη ομάδες, (ένα κάθε μέρα), τα οποία συντόνιζαν οι 12 επιμορφωτές.

• • • 2013-2014-Επιμόρφωση εκπαιδευτικών στην Σχολική Κοινωνική Ζωή.
    • Εισαγωγή:
    • Εκπαίδευση με στόχο την γνώση και εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με δημοκρατκές αξίες συμμετοχικότητας, που προσφέρει άσκηση σε δεξιότητες ζωής μέσα από βιωματική μάθηση.
    • Ο ρόλος του εκπαιδευτικού και της εκπαιδευτικής σχέσης για την χειραφέτηση των μαθητών.
    • «Δεν μπορείς να διδάξεις τίποτα, μπορείς μόνο να βοηθήσεις έναν άνθρωπο να μάθει.» Γαλιλαίος
    • Η εκπαίδευση που στοχεύει σε ειρηνική κοινωνία, με μάθηση που έχει ως επίκεντρο τον μαθητή και τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, χρειάζεται να περιλαμβάνει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
    • $1Την αρχή ότι οι νέοι πρέπει να ενθαρρύνονται να συμμετέχουν πλήρως στην κοινωνία με πνεύμα σεβασμού και ισότητας, όλων, λαμβάνοντας υπόψη τις πολύ-πολιτισμικές σύγχρονες συνθήκες.
    • $1Μαθητοκεντρική προσέγγιση που λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες των μαθητών.
    • $1Διαδικασία που να στρέφεται προς δράσεις άσκησης σε δεξιότητες, σε επάρκεια και γνώση, έτσι ώστε να υπάρξει συνειδητοποίηση κι αλλαγή σε στάση και συμπεριφορές.
    • $1Δράση που να χρησιμοποιεί άσκηση κι εμπειρία, συναισθηματική εμπλοκή και διανόηση ( χέρι, καρδιά και νόηση).
    • 2001-2021. Επιμόρφωση εκπαιδευτικών διαφόρων ειδικοτήτων σε δεξιότητες ζωής συνυφασμένες με την διδασκαλία του αντικειμένου τους
    • Προγράμματα επιμόρφωσης στο 2^ο Πειραματικό Γυμνάσιο Αθήνας.
    • Επιμόρφωση Μαθηματικών σε συνεργασία με Σύμβουλο Α. Αττικής
    • Επιμορφώσεις εκπαιδευτικών στη Ναύπακτο
    • Επιμορφώσεις Εκπαιδευτικών Εικαστικών σε συνεργασία με την Ενωση Καθηγητών Εικαστικών Μαθημάτων.
    • Επιμορφώσεις εκπαιδευτικών Α βάθμιας.